Welhaast ongemerkt heeft Tree Centre Opheusden zich in zo’n 8 jaar tijd ontpopt als de regionale belangenbehartiger van de laanboomteelt in de midden Betuwe. Begon het eerst vooral met de Beurs van Opheusden, vandaag de dag spreken we over een breed pakket aan activiteiten, gedragen door de leden en erkend door de buitenwacht. Die breedte is enerzijds ingegeven door de ontwikkelingen in de samenleving en anderzijds door wensen van de leden.
Laanboomhuis en Tree Valley Business Centre
April 2021 heeft TCO samen met andere gebruikers het Laanboomhuis in Opheusden betrokken, gelegen op wat toen nog het ABC-terrein heette. Een bedrijfsterrein dat speciaal is bedoeld voor en gericht is op het laanboomcluster. Door corona moest de opening van het Laanboomhuis noodgedwongen enkele keren worden uitgesteld. Maar september vorig jaar was het dan eindelijk zover dat het Laanboomhuis officieel kon worden geopend. Gelijktijdig met die opening werd na overleg met alle bedrijven gevestigd op het ABC-terrein die toch wat anonieme naam vervangen door Tree Valley Business Centre. Daarmee brengt de gemeente Neder-Betuwe de internationale allure en betekenis van het laanboomcluster tot uitdrukking; per slot van rekening vormen de 160 leden van TCO tezamen het grootste aaneengesloten productiegebied van laanbomen in Europa, daarbij gesteund en ondersteund door diverse professionele dienstverleners en toeleveranciers. Menigeen van internationale naam en faam.
Sinds de in gebruik name heeft het Laanboomhuis met de er achtergelegen proef- en demotuin al tal van activiteiten ten behoeve van de sector mogen verwelkomen. Variërend van scholen, vergaderingen, discussierondes, politieke debatten, brainstorm bijeenkomsten tot buitenlandse excursies.
Voor TCO zelf is het Laanboomhuis de thuisbasis voor de ontvangst van gesprekspartners, gasten, overleggen en vergaderingen, maar natuurlijk ook interne vergaderingen en de Algemene ledenvergadering. Recentelijk hebben we ook de boomteeltstudieclub als vaste gebruiker mogen begroeten.
We wilden graag een ontmoetings- en inspiratieplek voor de laanboomteelt en aanverwante activiteiten en die ambitie hebben we geleidelijk aan met elkaar weten te realiseren.
Om fiscale redenen en om onverhoopte risico’s voor de vereniging af te schermen is het Laanboomhuis ondergebracht in een zelfstandige juridische eenheid. Aangezien we grote waarde hechten aan de betrokkenheid en sturing door de leden bestaat het bestuur ervan grotendeels uit leden van de vereniging. Tevens draagt een personele unie tussen enkele bestuursleden van de holding en het DB van TCO voor overleg en samenhang, uiteraard met behoud van juridische en financiële onafhankelijkheid.
Ontwikkelingen van TCO
Ik ben nu ruim drie jaar voorzitter van TCO. En kan u vertellen dat er geen dag hetzelfde is. Zo zijn we met de werkgroep RO (Ruimtelijke Ontwikkelingen) druk met een breed scala aan onderwerpen. Uiteenlopend van archeologie, tot TOV (Teeltondersteunende Voorzieningen), van gemeentelijke Omgevingsvisies tot drinkwaterreserveringsgebieden van de provincie Gelderland. Wat dat laatste betreft voelden we ons overvallen, maar dat hebben we samen met de fruitteelt op basis van goede argumenten, publieksacties en vele gesprekken met politici en ambtenaren weten om te buigen naar een duidelijke afzwakking van de beperkingen die dreigden te worden opgelegd. Daarbij hebben we veel steun gekregen van leden van Provinciale Staten. Een andere uitkomst vormde de oprichting van de Betuwse Watertafel waarbij vertegenwoordigers van de laanboomteelt en de fruitteelt, met het Waterschap, de Provincie, Vitens en Rijkswaterstaat aan tafel zitten om zich te buigen over het totale watersysteem. En knelpunten nu en in de voorzienbare toekomst met elkaar te benoemen. En die kunnen dan wellicht op het bord van de kwekers liggen of de verantwoordelijkheid zijn van de grote waterpartijen, of door allen te moeten worden opgepakt.
Hopelijk hebben we in de loop van mei meer duidelijkheid op dit punt.
Het moge duidelijk zijn dat dit slechts een greep uit de veelheid aan onderwerpen betreft, want er spelen nog veel meer zaken als klimaatadaptatie, bufferzones en derogatie, DAW (Deltaplan Agrarisch Waterbeheer), gebiedsagenda, NPLG, de Gelderse puzzel. Enfin te veel om op te noemen.
Scholing
Met schaarste aan goed opgeleid personeel kampt niet alleen de laanboomsector. TCO houdt zich echter verre van arbeidsbemiddeling: het werven van medewerkers vinden we een zaak van de ondernemer zelf.
Wel zien we een rol weggelegd voor TCO op het gebied van scholing van onder meer jeugd en zijinstromers. Leden vragen daar ook om. Om belangstelling voor de boomkwekerij te peilen en vmbo leerlingen te informeren over de boomkwekerij hebben we in de laatste maanden maar liefst een 15-tal middelbare scholen bezocht. Daarnaast hebben we het net opgehaald bij de leden, welke ontwikkeling en vorming zij voor ogen hebben. Die visie hebben we intern besproken en met mogelijke kennisinstellingen om de wensen te helpen uitvoeren. Daaruit is de samenwerking met Hoornbeeck Connect naar voren gekomen voor de TCO bedrijfsopleiding. Kort gezegd, zij tekenen voor het verzorgen van het onderwijs en de examens, en TCO levert de benodigde praktijk kennis. De opleiding gaat met in gang van het komende studiejaar van start in het Laanboomhuis, dichtbij de praktijk.
Verduurzaming
Veel investeringen en teeltmaatregelen dragen verduurzaming in zich, of de kweker dat nu expliciet benoemt of niet. Ze vinden gewoonweg aan de lopende band plaats.
Zo wordt er volop geëxperimenteerd met natuurinclusief telen, is er veel aandacht voor watermanagement. En zijn we als TCO bezig om met anderen een meerjarig programma betreffende emissiearme teelt te formuleren en op gang te brengen.
De ‘Beurs’
In het afgelopen jaar is de handelswebsite volledig vernieuwd en up to date gebracht. Bovendien is de site veel sneller geworden. De leden zijn enthousiast over deze aanpassingen, binnenkort volgt een tweede ronde met verbeteringen van functionaliteiten.
Laanboompact
Onder het motto “alleen ga je sneller, samen kom je verder” nemen wij al jaren actief deel in het Laanboompact, onderdeel van Greenport Gelderland. In het pact hebben naast TCO ook vertegenwoordigers van de toeleveranciers en dienstverleners, de gemeenten en de provincie zitting. Binnen pactverband kunnen we afstemmen over bijvoorbeeld innovatietrajecten, beleidsaangelegenheden, praktijkvraagstukken en subsidies.
Opheusden, 24-03-2023
Goos Cardol
Voorzitter TCO