CO2logic en moederonderneming South Pole, samen de grootste onafhankelijke leverancier van klimaatoplossingen en ontwikkelaar van koolstofprojecten ter wereld, willen de invoering van regeneratieve landbouw en de landbouwtransitie in België versnellen. Het doel is om de drempel van 15 tot 20% van de landbouwgebieden met geïntegreerde duurzame praktijken te bereiken. Enkel met deze ambitieuze doelstellingen zal het over tien jaar mogelijk zijn de impact van de landbouwsector op het klimaat te verminderen. Door hun expertise te bundelen kunnen South Pole en haar partner Biosphères, specialist in grootschalige landbouwtransitie, bedrijven nu ondersteunen van strategie tot in het veld.
De landbouwsector speelt een sleutelrol in de milieutransitie. Landbouw, bosbouw en andere veranderingen in landgebruik zijn verantwoordelijk voor 22% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Dit maakt van deze sector een van de sectoren met de grootste impact op de klimaatverandering. Alleen al in België bedraagt de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen in de landbouwsector meer dan 9 miljoen ton CO2-equivalent (in 2021)*.
De landbouwsector moet zijn rol nog spelen
De landbouwsector heeft een verantwoordelijkheid en een cruciale rol te spelen bij het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen. Gedreven door de groeiende kansen en de verwachtingen van alle betrokken partijen, zetten steeds meer agrovoedingsbedrijven zich in voor de overgang naar regeneratieve landbouw.
‘Het bewustzijn in de Belgische landbouw groeit, maar de invoering van duurzamere praktijken gaat niet snel genoeg. Momenteel vertegenwoordigt de regeneratieve landbouw slechts een marginaal deel van het landbouwareaal (minder dan 10%). We moeten echter de drempel bereiken van 15, of zelfs 20% met geïntegreerde, milieuvriendelijkere praktijken, zoals regeneratieve landbouw. Dit zou een hefboomeffect opleveren voor het hele Belgische landbouwsysteem, zodat ook meer terughoudende bedrijven aangespoord worden. Alleen deze ambitieuze en geloofwaardige ontwikkeling zal het, als alle lichten op groen staan, over tien jaar mogelijk maken om de impact van de landbouwsector op het klimaat drastisch te verminderen’, verklaart Adrien Mies, verantwoordelijke van het departement Agricultural Value Chains bij South Pole België (CO2logic), Frankrijk & Luxemburg
Grote voedingsindustriespelers hebben vaak geen directe link met de landbouwsector. Het zijn vooral hun leveranciers (zoals landbouwcoöperaties en hun leden) die zich bezighouden met regeneratieve landbouw. Vaak gaat het om vrij discrete proefprojecten. Sommige boeren nemen ook deel aan CO2-compensatieprogramma’s.
Over het algemeen passen boeren regeneratieve praktijken toe om ecologische, maar ook economische overwegingen (hoge prijs van brandstof en conventionele landbouwapparatuur) en om een grotere zelfstandigheid in hun teelten te verwerven. Denk maar aan het gebruik van bodembedekkingsgewassen zodat ze minder synthetische stikstofmeststoffen moeten inzetten. Daarnaast zetten ook recente klimaatschokken (overstromingen, droogte, enz.) boeren ertoe aan om over te stappen op praktijken die hun activiteit veerkrachtiger maken.
De uitdagingen voor regeneratieve landbouw
Regeneratieve landbouw is een holistische landbouwbenadering die tot doel heeft de bodemkwaliteit, de biodiversiteit en een gebruik van waterbronnen te verbeteren. Het stelt boeren in staat hun economische levensvatbaarheid te optimaliseren en tegelijkertijd hun impact op het milieu te verminderen en zich te wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Deze nieuwe vorm van landbouw is essentieel geworden voor de landbouwtransitie en biedt, naast het CO2-aspect, talrijke voordelen op het gebied van water en biodiversiteit. Deze voordelen kunnen worden gemeten, gemonitord en geïntegreerd. Op basis hiervan kan een veerkrachtige strategie ontwikkeld worden, rekening houdend met water en biodiversiteit. Deze mondiale aanpak integreert en waardeert alle milieu-indicatoren, voor een beter begrip en communicatie met de betrokken belanghebbenden.
Bedrijven die hun landbouwpartners erbij willen betrekken, worden nog steeds geconfronteerd met complexe problemen bij de uitvoering van hun actieplannen, zoals het gebrek aan zichtbaarheid in bepaalde fasen van hun toeleveringsketen. Die zijn vaak gefragmenteerd over verschillende actoren.
Boeren worden vaak geconfronteerd met andere problemen: de inzet van nieuwe technieken (praktijken die heel anders zijn dan diegene die in de conventionele landbouw worden gebruikt), problemen bij het vinden van technisch bekwame contactpersonen. Ook het identificeren van technieken die zijn aangepast aan de landbouw in het begin van de transitie, maar ook op de middellange en lange termijn, enz.) en sociale problemen (differentiatie met de praktijken van vorige generaties en hun generatiegenoten) is geen sinecure. Bovendien zijn degenen die zich wagen aan regeneratieve landbouw in zekere zin pioniers die een bepaald risico moeten accepteren.
Meer in het algemeen constateert CO2logic ook een gebrek aan begeleiding in de hele waardeketen tot aan de eindconsument (gecoördineerde inspanningen op het gebied van productprijzen zijn bijvoorbeeld noodzakelijk). Er is ook behoefte aan coördinatie tussen alle belanghebbenden van de landbouwsector (voedselbedrijven, boeren, grote detailhandelaren en overheden) om boeren aan te moedigen over te stappen naar deze transitie, vaak door hen iets meer te betalen voor hun inspanningen en de toegestane milieuvoordelen.
Kortom, voor een landbouwbedrijf duurt het gemiddeld 4 tot 5 jaar om deze transitie succesvol te realiseren.
Om bedrijven in staat te stellen hun transitie te versnellen, is er financiële steun beschikbaar in het kader van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), dat milieuvriendelijke landbouwpraktijken aanmoedigt (nitraatopnemende tussengewassen), bewerkingsbeheer om het risico op bodemdegradatie te verminderen, het bevorderen van teeltwissel, enz.). Maar bovenal hebben bedrijven behoefte aan geavanceerde strategische en operationele ondersteuning op maat.
Strategische en operationele ondersteuning: gecombineerd en geavanceerd
Om de invoering van regeneratieve landbouw in België en de transitie van de landbouwsector te versnellen, hebben CO2logic en Biosphères besloten hun krachten te bundelen.
Door hun expertise samen te brengen, bieden ze nu volledige ondersteuning aan voedings- en landbouwbedrijven in België om de invoering van duurzamere praktijken te versnellen. Zo kunnen ze bedrijven die verbonden zijn met agrarische waardeketens ondersteunen bij het definiëren en implementeren van hun transitie naar regeneratieve landbouw.
Sinds 2006 ondersteunt South Pole landbouw- en agrovoedingsbedrijven in hun klimaattransitie, en heeft het deelgenomen aan de ontwikkeling van de Forest, Land, and Agriculture (FLAG)-richtlijnen van het Science Based Targets initiative, evenals de Land Sector & Removals-richtlijn van het Greenhouse Gas Protocol, de hoogste internationale normen op dit gebied.
Als pionier op het gebied van regeneratieve landbouw werkt Biosphères samen met meer dan 100 organisaties in België en de rest van de wereld om hen te helpen bij het opleiden van boeren over duurzame landbouwpraktijken en het toepassen van deze praktijken in de bosbouw (tropische en gematigde zones), tuinbouw en industriële groenteteelt, akkerbouw, veeteelt en wijnbouw. Zijn expertise gaat van technische ondersteuning aan boeren tot experimenteel ontwerp en innovatie door middel van veldproeven.
De versmelting van de expertise van CO2logic, South Pole en Biosphères zorgt ervoor dat ze bedrijven en boeren kunnen helpen het potentieel van regeneratieve landbouw in hun waardeketens te ontsluiten, van het definiëren van een ambitieus maar geloofwaardig klimaatengagement tot de implementatie van regeneratieve praktijken op landbouwniveau.
‘Onze samenwerking met Biosphères zal de klimaatexpertise van CO2logic en South Pole aanvullen door boeren ter plaatse te ondersteunen. Door samen te werken, streven we ernaar uitgebreide ondersteuning te bieden aan onze zakelijke klanten en hun leverancierspartners, zodat ze hun klimaatambities kunnen verwezenlijken door middel van end-to-end ondersteuning’, vervolgt Mies.
‘Regeneratieve landbouw verbindt milieu en landbouw. Het is een manier om de behoeften van ecosystemen en voedselproductie met elkaar te verbinden. Om veranderingen in de toeleveringsketen door te voeren, zijn maatregelen van cruciaal belang om te beoordelen of het ook in de praktijk werkt. Landbouwbedrijven gaan pas kiezen voor verandering als de nieuwe reeks praktijken leidt tot agronomische en economische efficiëntie. Ons partnerschap is waardevol door vanuit de CO2-strategie rekening te houden met de link met landbouwpraktijken en hun economische impact op de boerderij. Dit is de basis voor het ontwerpen van impactrijke en succesvolle projecten’, besluit Sébastien Roumegous, medeoprichter en ceo van Biospheres.