Biodiversiteit meten op akkerbouwbedrijven: hoe doe je dat eenvoudig én onderbouwd?

Agrariårs nemen vaker maatregelen om de biodiversiteit te vergroten. Maar wat leveren al deze inspanningen op? Daarom heeft CLM Onderzoek en Advies, in opdracht van agrarische collectieven uit Drenthe en Oost-Groningen, een methode ontwikkeld, om op eenvoudige en onderbouwde wijze biodiversiteit te bepalen. Met 150 regiospecifieke indicatorsoorten is in korte tijd de biodiversiteit gemeten op akkerbouwbedrijven in de Veenkoloniån. Deze methode is genaamd “Agrobiodiversiteitsmonitor light‚ en levert een bedrijfsscore op, die ook het effect van de maatregelen op de biodiversiteit meet. Än minstens zo belangrijk; boeren horen welke soorten op hun bedrijf voorkomen. Dit motiveert en erkent hun jarenlange inzet.

Ik wist niet dat ik een blauwborst in de rietkraag had broeden. Dit is een erkenning voor mijn inzet voor biodiversiteit op mijn bedrijf.
– Henk Stuut (akkerbouwer) –

Ontwikkeling van de Agrobiodiversiteitsmonitor light
In samenwerking met soortenexperts, heeft CLM in 2020 een soortenlijst, een rekenmodel en telprotocollen ontwikkeld. In 2021 zijn vier akkerbouwbedrijven geênventariseerd, op 150 plant- en diersoorten, zowel boven- als ondergronds. Daarbij is gekeken naar planten, vogels, zoogdieren, insecten, wormen en amfibieån en in het lab naar microben in de bodem. Deze soorten zijn specifiek geselecteerd voor akkerbouwbedrijven in de Veenkoloniån. Per bedrijf hebben de onderzoekers dertien locaties uitgekozen, waar ze de meeste biodiversiteit verwachtten. Er is tweemaal geteld in akkerranden, percelen, slootkanten, houtige elementen en op het erf. De methode sluit zoveel mogelijk aan bij erkende telprotocollen, maar zijn toegespitst op akkerbouwbedrijven. Het rekenmodel geeft een biodiversiteitsscore per bedrijf en per soortgroep.

Biodiversiteitsscore
De resultaten laten duidelijke verschillen zien in biodiversiteitsscoren tussen bedrijven. Twee bedrijven met weinig maatregelen, scoren lager dan de bedrijven met bijvoorbeeld een akkerrand of houtsingel. Dit verschil uit zich in elk van de gemeten soortcategorieån.

De eerste resultaten zijn veelbelovend. We zouden graag meten op meer bedrijven, over meerdere jaren en willen de vogels en insecten vaker tellen dan we tot nu toe doen.
– Joost Lommen (CLM-adviseur (agro)biodiversiteit) –

Wat kan de Agrobiodiversiteitsmonitor voor jou betekenen?
Agrariårs, beleidsmakers en de consument willen weten hoe het gaat met de biodiversiteit op een agrarisch bedrijf. Ze willen de effecten van de bedrijfsvoering op de biodiversiteit onderbouwd in beeld kunnen brengen. Bestaande telprotocollen zijn zeer arbeidsintensief en richten zich niet op een individueel bedrijf. De methode van CLM Onderzoek en Advies is eenvoudig toepasbaar, want het vergt maar een paar velddagen per bedrijf en de soorten zijn relatief eenvoudig te herkennen.

Opschaling Agrobiodiversiteitsmonitor Light in 2022
Komend jaar vinden de tellingen in meer gebieden en sectoren plaats, zoals Drenthe, Zeeland en mogelijk in Flevoland en Groningen. Het gaat om melkveehouderijen en akkerbouwbedrijven. Lommen:

“Boeren worden enthousiast als ze weten welke soorten op hun bedrijven aanwezig zijn. Die trots is van onschatbare waarde!”